Informatie over het onderzoek

Achtergrond
Obsessieve-compulsieve stoornis wordt ook wel OCD of dwangstoornis genoemd. De symptomen van OCD zien er wereldwijd ongeveer hetzelfde uit. Zo worden wereldwijd dezelfde kernsymptomen gezien: de obsessies (dwanggedachten) en compulsies (dwanghandelingen). Hoe OCD zich uit verschilt echter enorm tussen mensen in bijvoorbeeld de inhoud of vorm van gedachten en handelingen, leeftijd van ontstaan en bijkomende problemen zoals somberheid en angst. Deze wereldwijde overeenkomsten en verschillen zijn redenen waarom OCD een goede modelziekte is voor het bepalen van de relatie tussen het klinische beeld en kenmerken van de hersenen. Ook weten we steeds beter welke hersencircuits mogelijk bij OCD betrokken zijn. Daarom gaan we in een grote groep patiënten verspreid over de wereld testen hoe betrouwbaar die relatie tussen het klinische beeld en hersenkenmerken is vast te stellen. Door de wijze van meten wereldwijd precies gelijk te houden, kunnen de kostbare onderzoeksgegevens samengebracht worden in één onderzoek, waardoor bijvoorbeeld ook verschillen in sociaal-culturele factoren goed kunnen worden onderzocht.

Wat is het doel van het onderzoek?
Met deze studie willen we onderzoeken of de verschillen in structuur en functie van de hersenen tussen mensen met en zonder OCD op een betrouwbare manier zijn vast te stellen met verschillende MRI-scans. Daarnaast willen we weten of specifieke klinische kenmerken van de ziekte OCD samengaan met specifieke kenmerken van de hersenen. Bovendien willen we onderzoeken welke sociaal-culturele factoren bijdragen aan deze hersenkenmerken.

Wanneer kunt u meedoen?
- U heeft een obsessieve-compulsieve stoornis
- U bent tussen de 18 en 50 jaar oud
- U gebruikt geen psychotrope medicatie (zoals antidepressiva of antipsychotica)
- U krijgt op dit moment (of heeft in de laatste 6 weken) geen cognitieve gedragstherapie (gehad)
- U heeft nooit het bewustzijn verloren als gevolg van een hoofdtrauma

Wanneer kunnen broers of zussen van deelnemers met OCD meedoen?
- Als hij of zij tussen de 18 en 50 jaar oud is
- Als hij of zij geen psychotrope medicatie gebruikt of heeft gebruikt in het verleden
- Als hij of zij nooit het bewustzijn heeft verloren als gevolg van een hoofdtrauma

Wanneer kunt u als controle deelnemer meedoen?
- U bent tussen de 18 en 50 jaar oud
- U heeft geen obsessieve-compulsieve stoornis (of een andere psychische aandoening)
- U gebruikt op dit moment (of heeft in het verleden) geen psychotrope medicatie (gebruikt)
- U heeft nooit het bewustzijn verloren als gevolg van een hoofdtrauma

Wat wordt er van deelnemers verwacht?

Hoe ziet het onderzoek eruit?
Het onderzoek zal op vijf plekken op de wereld worden uitgevoerd: New York (VS), São Paulo (Brazilië), Kaapstad (Zuid-Afrika), Bangalore (India) en Amsterdam.

Voor het Nederlandse onderzoek zijn we op zoek naar 50 mensen met OCD, 25 broers of zussen van deze mensen met OCD en 50 controle deelnemers.
Deelname aan het onderzoek bestaat uit drie meetmomenten waarop gegevens worden verzameld. Deze drie meetmomenten zullen binnen twee weken plaatsvinden en bestaan uit:

Psychiatrisch onderzoek (dag 1 en 2):
Het psychiatrisch onderzoek bestaat uit een gesprek. Tijdens dit gesprek wordt gevraagd naar de aanwezigheid en ernst van de symptomen van OCD. Ook wordt de aanwezigheid en ernst van angst en somberheid in kaart gebracht. Aan u wordt tevens gevraagd zelf enkele vragenlijsten in te vullen. Het psychiatrisch onderzoek zal ongeveer 6 uur duren verspreid over twee dagen voor deelnemers met OCD. Voor deelnemers zonder OCD is het psychiatrisch onderzoek korter, namelijk één dag van vier uur.

Neuropsychologisch onderzoek(dag 3):
Op dag 3 wordt een neuropsychologisch onderzoek afgenomen, waarbij u onder andere geheugentaken en concentratieopdrachten uitvoert. Het neuropsychologisch onderzoek zal ongeveer 3 uur duren. Dit onderzoek is voor deelnemers zonder OCD op dag 2 van het onderzoek.

Hersenscansonderzoek (dag 3)
Het MRI onderzoek bestaat uit verschillende soorten MRI-scans waarbij de structuur en functie van de hersenen wordt vastgelegd. U ligt ongeveer 50 minuten in de MRI-scanner. U hoeft tijdens het scannen niets te doen. Deze typen scans stellen u niet bloot aan straling (zoals bij röntgenfoto’s) en zijn niet schadelijk voor het lichaam. Mensen met metaal in het lichaam, bijvoorbeeld in het geval van een pacemaker of diepe hersen stimulatie, kunnen niet deelnemen aan het onderzoek. Dit onderzoek is voor deelnemers zonder OCD op dag 2 van het onderzoek.